Wat over blijft

Je komt het nog steeds tegen, die religies. Die je vertellen dat je nog zo gelovig kunt zijn, maar dat slechts een klein deel behouden blijft. Maar dat je dus wel bij deze religie moet komen, want anders ben je helemaal verdoemd.

Ik begrijp nu, dat dat kennelijk (mede) uit Jesaja komt. Want in Jesaja 10:20-25 staat, dat er een rest van die hele grote bevolking van Israël behouden zal blijven (ik typ hier niet over, want in mijn NBG-Bijbel uit 1972 is het moeilijk leesbaar Nederlands). En die rest zal alleen maar behouden blijven, omdat ze zich - opnieuw - zal bekeren 'tot de sterke God'.

Gelukkig hebben we dan ook de troostende woorden: binnenkort is God niet vertoornd meer, en zal het juk van de schouders glijden.

Bij die paar overblijvers tenminste.

Het Nieuwe Testament in het Oude Testament

Het komt de hele tijd voor in de Bijbel: verwijzingen naar andere Bijbelboeken, zowel uit het Oude als uit het Nieuwe Testament.
Vanavond wordt er verwezen naar de geboorte van Jezus.
Eerst wordt er in Jesaja 7 gesproken over Immanuël. In Kerstliederen staat die bij ons symbool voor Christus. Maar ik kan dat niet halen uit Jesaja 7:17:

Maar voordat de jongen weet het kwade te verwerpen en het goede te verkiezen, zal het land ontvolkt zijn, voor welks beide koningen gij angstig zijt.

Dat klinkt niet naar een land dat door Romeinen wordt geregeerd.

Maar dan komt Jesaja 8, over de geboorte van Messias.
Huub Oosterhuis heeft daar een geweldig lied over gemaakt, en Antoine Oomen heeft het al even geweldig op muziek gezet:

Kind ons geboren,
Zoon ons gegeven.
God onbedwingbaar.
Vader voor eeuwig:
Koning van de vrede.

De link van bovenstaand lied verwijst naar een opname van het jongerenkoor Trinity uit Haarlem Noord.

De vrouwen van Jeruzalem

Daar zit je dan. Je bent een vrouw van Jeruzalem. Je bent rijk. Jij hebt het voor het zeggen. Onder de vrouwen tenminste. Om te tonen hoe rijk je bent, ben je uitgebreid gekleed, mooi gekleed. En behangen, met talloze sieraden.

En dan op een dag, gaat het allemaal voorbij. Naakt sta je daar. Zelfs je haar, 'het sieraad van de vrouw' is er niet meer. Schurft is erop neergedaald. Scheren, alles. Dan ben je de schurft tenminste kwijt. En je haar ook.

En je man: die is er ook niet meer. Gevallen in de strijd.

En wat kun je dan, als vrouw in die tijd? Niets kennelijk, helemaal niets. Je bent als vrouw niets waard. Als vrouw ben je een paspop, die naar believen kan worden bekleed en behangen.
Behalve dat deze paspoppen ook nog kunnen praten.

Met zijn zevenen stormen ze op één man af. 'Laat ons alleen maar uw naam dragen, dat is genoeg.'

Jesaja

Grappig: Lyda Westerink vindt in haar Leeshulp van deze week (Leeshulp week 23) deze teksten een verademing na de 'strenge' boeken waarin God vanuit het beeld van de priesters wordt neergezet.
Voor mij is het boek tot nog toe (Jesaja 1 t/m 2) echter ook behoorlijk streng.
Zinnen als

Een rund kent zijn eigenaar en een ezel de krib van zijn meester, maar Israël heeft geen begrip, mijn volk geen inzicht
(Jesaja 1:3)

of

Wee het zondige volk, de natie, beladen met ongerechtigheid, het gebroed van boosdoeners, de verdorven kinderen
(Jesaja 4)

vind ik toch echt behoorlijk heftig.

En de afkeer die God uit van offers in Jesaja 1:11:

Waartoe dient Mij de menigte uwer slachtoffers? zegt de Here; oververzadigd ben ik van de brandoffers ... en aan het bloed van stieren, schapen en bokken heb Ik geen welgevallen.

is wat mij betreft ook nogal streng.

Ik ben benieuwd, of het in de loop van Jesaja minder streng wordt, maar ik heb mijn twijfels.

Hooglied

Wat mij betreft het hoogtepunt van het Oude Testament, op het boek Ruth na dan misschien.

De geweldige manier waarop bruid en bruidegom over elkaar praten, het intense verlangen dat uit het hele lied spreekt: ik heb er niets aan toe te voegen.

Het juiste midden

Mooi: Prediker vermaant ons. We hoeven er niet altijd ons best op te doen, een heilige te zijn. Dat kan simpelweg niet. We moeten ook niet voortdurend slechte dingen doen. Dan sterven we vóór onze tijd. Het juiste midden, dat is de goede weg.
Wat me doet denken aan dat plaatje waar me vroeger over verteld werd: een lange weg. Links en rechts loeren de gevaren. Maar je moet doorgaan, op het rechte pad.
En dan ook een mooie, in Prediker 7:21-22: Let er maar niet op, als je knecht boze woorden over je spreekt. Dat heb jij tenslotte ook wel gedaan over anderen.

Prettig, dat Prediker er rekening mee houdt, dat wij allen ook maar mensen zijn.

IJdelheid

Vreemd, ik had me nooit gerealiseerd, dat de Prediker Salomo zelf was. Want wie anders kan bedoeld worden als hijzelf zegt: 'Ik, Prediker, was koning over Israël te Jeruzalem' (Prediker 1:12-13) en

Zo werd ik groter en rijker dan allen die vóór mij te Jeruzalem geweest waren; ondertussen bleef mijn wijsheid mij bij
(Prediker 2:9-10)

Een somber man, al legt ds. Ina Boon in de Bijbelhulp van deze week uit dat het niet zozeer somber is, als wel realistisch.
Maar toch vind ik 'Alle dingen zijn onuitsprekelijk vermoeidend' (Prediker 1:8) wel heel erg somber klinken.
En ook het voortdurend herhalen van 'Alles is ijdelheid'.

Verder spreekt de dichter zich ook wel eens tegen.

In Prediker 2:22-23 staat:

Wat toch heeft een mens voor al zijn zwoegen en voor het streven van zijn hart, waarmee hij zich aftobt onder de zon, wanneer hij gedurende al zijn levensdagen zijn werk doet in smart en verdriet, en zelfs des nachts zijn hart geen rust vindt? Ook dit is ijdelheid.

Maar in Prediker 6:17 zegt de dichter:

Zie, wat ik als goed heb opgemerkt, is dit: dat het voortreffelijk is te eten en te drinken en het goede te genieten bij al het zwoegen, waarmee iemand zich aftobt onder de zon gedurende de weinige dagen van zijn leven

Als we even niet op het aftobben letten, klinkt dat laatste heel wat positiever dan het eerste stuk in Prediker 2..

Even geen last van de smart, maar genieten van het goede leven. Dat zouden we vaker moeten doen.

Prediker

Er is een tijd van droogte en een tijd van regen.
Er is een tijd van hitte en een tijd van onweer.
Er is een tijd van stiptheid en een tijd van storing.
Er is een tijd van treinreizen en een tijd van uit nood met de bus vanuit Amersfoort naar huis reizen.
Er is een tijd van waken en een tijd van slapen.
Dat laatste ga ik nu doen.
Morgen ga ik echt aan Prediker.

Een degelijke vrouw

De titel verandert meteen wat er later staat. 'De lof der degelijke huisvrouw'.  Maar deze Spreuken beginnen met

Een degelijke vrouw, wie zal haar vinden?
(Spreuken 31:10)

 Niks huisvrouw, tenminste niet wat we tegenwoordig voor ogen hebben als we 'huisvrouw' zeggen: een vrouw die voor man en kinderen zorgt. Niets mis mee overigens. En deze degelijke vrouw uit de Bijbel bestiert ook trefzeker het huishouden, ze houdt zich bezig met nuttige handwerken. Ze helpt de armen. Ze is eerlijk tegenover haar personeel.
Maar ze doet nog meer, veel meer: ze weet een akker te verwerven en plant een wijngaard. Ze maakt niet alleen kleding, maar verkoopt die ook.

Kortom: een bijzonder geëmancipeerde vrouw, waar we nog heel wat van kunnen leren.